Sultan papağanı, 1770’li yıllarda Avustralya’da keşfedilmiştir. Orta boy bir papağan türü olan bu canlılar, Kakadu ailesinden gelmektedir. Keşfedildikten sonra Amerika ve ardından Avrupa’ya getirilmiştir. Burada evcilleştirilerek, üretimleri yapılmıştır. Sultan papağanları, 1900 ve sonrasındaki senelerde popülerliğini arttırmıştır. Yapılan bir istatistikte muhabbet kuşundan sonra en çok beslenen kuş türü olduğu ortaya çıkmıştır.
Sultan papağanlarının bir diğer ismi ‘’small cockatoo’’ ve ‘’cockatiel’’dir. Kakadu ailesinden gelen sultan papağanı, diğer aile üyelerine çok benzer. Sultan papağanının en ayırt edici özelliği yanak lekesi ile kuyruğunun aldığı şekildir. Kakadu familyasındaki diğer kuş türlerinin kuyrukları, kısa olmakla birlikte kare biçimindedir.
Anavatanı Avustralya olan sultan papağanları, bu nedenle kurak ve ılıman iklime bayılır. Bulunduğu ortamdaki sıcaklığın 15 derecenin altında olursa, minik dostumuz için büyük sıkıntılara sebep olabilir. Sultan papağanları için en uygun ortam ısısı 20 ile 25 derece arasıdır. Daha yüksek sıcaklıklar tavsiye edilmese bile pek bir sorun yaratmayabilir. Ancak soğuk havalarda belirttiğimiz gibi büyük sorunlar yaşanabilir.
Sultan Papağanı Genel Özellikleri
Sultan papağanları oldukça akıllı hayvanlardır. İnsanlara kolay alışırlar ve insanla beraber yaşamayı severler. Sosyal oluşları ile de insanların gönüllerini hızla kazanıyorlar.
- Sultan papağanları doğal yaşam alanlarında uzun süre uçabilme özelliğine sahipler.
- Az sayıda kelimenin anlamlarını öğrenebilirler.
- Sultan papağanları farklı farklı karakter özelliklerine sahip olabilirler.
- Evden beslenen diğer evcil hayvanlara oranla evcilleştirmeye daha müsaitlerdir.
- İnsanlar ile aralarındaki ilişki kısa zamanda sıcaklaşabilir.
- Telaffuzu kolay olan birkaç kelimelik sözcük hafızası bulunabilmektedir.
- Ezberleyebildikleri kelimelerin anlamlarını öğrenebilirler.
- Dişi sultan papağanları, tek ezgilik benzer sesler çıkarır.
- Erkek sultan papağanları ise dişilerin aksine araba kornası veya kapı sesine benzer sesleri taklit edebilmektedir.
- Sultan papağanları, acıktığını veya acı çektiğini size hareketleriyle gösterebilir.
- Sultan papağanı özellikleri arasında en ilginci, kendi doğal habitatlarında hiç dinlenmeden saatlerce uçabilme yeteneğine sahiptir.
- Sultan papağanları, bulunduğu ortamda güven duygusunu elde edemez ve güvensiz hissederse çığlık atma yöntemine başvurabilmektedirler.
- Sultan papağanları doğada farklı renklerde bulunabilse de, en yaygın olanı gri renkte olan papağanlardır.
- Sultan papağanları üşüyebilen kuşlardandır ve ayaklarında tüy bulunmadığından ilk üşüyen organları ayaklarıdır.
- Hafızası en gelişmiş kuş türlerinden biri olan sultan papağanları, aynı anda 15 kelimeye kadar sözcük ezberleyebilir.
Sultan papağanları bu özellikleriyle hem kendi familyasından, hem de diğer kuş türlerinden farklılaşarak öne çıkmıştır. Bu nedenle insanlar tarafından kuş çiftliklerinde yetiştirilerek dünyanın her tarafında dağılmıştır.
Hem Tek Hem de Çift Olarak Bakılabilir
Sultan papağanı beslemeye karar verdiyseniz ister tek ister çift olarak satın alabilir ya da sahiplenebilirsiniz. Öncelikle şunu belirtmekte fayda var. Eğer kuş ile gerekli zamanı geçirmeyecekseniz yani ilgilenmeyecekseniz, kesinlikle çift olarak almanızı öneririz. Çünkü her canlı gibi sultan papağanları da ilgi ve şefkat ister. Fakat gerekli ilgi ve alakayı gösteririm diyorsanız o zaman tek olarak bakabilirsiniz.
Sultan papağanının hem tek hem de çift olarak bakılmasının çeşitli avantajları vardır. Tek olarak bakıldığında insana çok daha yakın olur. Haliyle sizinle olan iletişimi artar ve çok iyi bir dost olabilirsiniz. Çift olarak bakıldığında ise hem kuşunuz yalnız kalmamış olur hem de üremesini sağlayarak aileyi daha da genişletebilirsiniz. Ayrıca şunu da söyleyelim; sultan papağanları diğer kuş türlerinden farklı olarak çift olarak bakıldığında da konuşabilme özelliğine sahiptir.
Sultan papağanları, kafes ortamında iyi bir şekilde bakıldığını düşünürsek ortalama yaş ömürleri 12 ile 15 sene kadardır. Ancak çok daha iyi bakım şartlarında 20 ile 25 sene arası kadar yaşadığı da görülmüştür.
Sultan Papağanı Tarihçesi ve Kökeni
Sultan papağanı, sevda papağanı olarak da bilinmektedir. Papağangiller familyasının alt kademesinde bulunurlar. Kökenleri Afrika’ya, soydaşları ise Avustralya’ya dayanır. İlgi çekici görünüm ve sesleriyle zaman içerisinde dünyanın her yerine dağılarak yetiştirilmeye, üretilmeye başlanmıştır.
Türkiye’ye tropik iklimlerde bulunan ormanlardan getirilen sultan papağanları, her ne kadar kafes kuşu olarak yetiştirilse dahi Türkiye coğrafyasında da zaman içerisinde hayatta kalma başarısını gösterebilmiştir. Doğada üreme potansiyelleri oldukça yüksektir. Memeli hayvanlardan bir fark olarak kanatlıgiller familyasında uçmaya meyilli bir iskelet sistemine sahiplerdir. İskelet omurgasının içinde bulunan ve sultan papağanı özellikleri arasında olan hava damarcık ve kafesleri buna güzel bir örnek oluşturur.
Bu yapıların bir diğer sebebi de solunum sistemlerine bağlanmaktadır. Kafa kemiklerinin birleşimi, çiftleşmeden hemen sonra gerçekleşir. Ancak büyüme ve olgunlaşma döneminde bu birleşim kemikleri ayırt edilemeyecek duruma gelebilmektedir.
Sultan Papağanı Bakımı
Sultan papağanları, insan sever yapılarıyla cana yakın bir tutum sergileyerek ev arkadaşınız olurlar. Dünya üzerinde yaygınlaşmalarının en büyük nedenlerinden biri de budur. Sultan papağanları her ne kadar cana yakın hayvan türlerinden biri dahi olsa, elinize almadan önce bulunduğu ortamı tanıması için ona zaman verebilirsiniz.
Sultan papağanları güven hissetmediği ortamlarda çığlık atma tepkisini verebilirler, bu sebeple yeni bir ortama alındığında etrafı dizginleyerek güven duygusunu sağlamasını ister. Bulunan ortamı benimseyen sultan papağanları, güven duygusunu aşıladıktan sonra cana yakın bir tavır sergileyerek elinize ve vücudunuza dokunmaya başlayacaktır.
Zaman geçmesine karşın durgun olan sultan papağanlarında sorun teşhisi koyulabilmesi için bir takım belirtilere ihtiyaç vardır. Bu sultan papağanı özellikleri arasındadır. Bunlardan ilki kafesin kapısının dibinde oturmasıdır. Bu gibi durumlarda kafes açık bırakılarak tanışmaya davetiye verilmelidir.
Bunun yanı sıra sultan papağanının iştahında azalma ve dolayısıyla iştah kaybı da gözlemlenebilir. Bu gibi durumlarda yem değişikliği veya iştah arttırıcı ilaçlar tercih edilebilmektedir. Uzun süreli tüy kabarıklığı ve tüylerini kendi temizlememesi gibi sorunlar da yaşanabilecek sorunlar arasındadır. Bu sorunların yanında sıvı dışkı atımı, gaga ve ağızdan gelen akıntı ve sık sık hapşırma gibi sorunlar da varsa detaylı bir kontrol için veterinere başvurulması gerekebilir.
Sultan papağanı metabolizması diğer kuş familyalarına göre hassas olduğundan, kolay bir şekilde metabolizmasal hastalıklara sebebiyet doğabilmektedir. Veterinerin uygulayacağı ilaç tedavisi sonucu sultan papağanınız eski günlerine dönebilir.
Sultan Papağanı Beslenmesi
Sultan papağanı metabolizması, diğer kuş familyalarına göre biraz daha hassastır. Bu nedenle doğabilecek sindirimsel hastalıklara daha açık bir profil sergilemektedirler. Bunun için sultan papağanı için özel üretilen ve satışa sunulan bir takım yem ve ilaçlar bulunmaktadır. Bu ürünler dışında sultan papağanınızın tükettiği ve insanlara uygun yiyecekler de papağan için zarar teşkil edebilmektedir. Sultan papağanlarının yerken oldukça keyif aldığı bir takım besinler mevcuttur.
Bunlardan bazıları hazır bir şekilde satışa sunulan kuşyemleri, paketli pelet yem, sultan papağanı metabolizmasının sindirebileceği türde sebze ve meyveler bunlardan bazılarıdır. Özellikle tarımsal tohumlar ve pelet yemler sultan papağanlarının ana besin kaynağını oluşturmaktadır. Sultan papağanlarının yem kabını sık sık yenilemeli ve yenilerken yemlerinden arta kalan yem kabuklarını mutlaka almalısınız.
Sultan papağanınıza haftada bir kez olmak üzere yeşil yapraklı bitkiler de verebilir; elma, muz, kavun, darı gibi sebze ve meyveleri de tükettirebilirsiniz. Bu tür yiyeceklere sultan papağanınız oldukça keyifli bir tepki verecektir. Ballı kraker gibi özel ürünleri de ayda bir defaya mahsus olmak üzere sultan papağanınızın besin listesine ekleyebilirsiniz.
Bununla birlikte sultan papağanları sık sık su içme ihtiyacına sahip olduğundan, hali hazırda temiz ve yeteri kadar suyu her zaman olmalıdır. Günlük rutin su tüketiminin altında bir su alış hızı olduğu takdirde sultan papağanı özellikleri bilgisini veterinerinize danışabilirsiniz.
Sultan Papağanı Türleri
Sultan papağanları; kuş türünün papağangiller familyasına ait uçmaya meyilli kuş ailesindendir. Bununla birlikte kendi içlerinde de birden fazla türe ayrılmaktadırlar.
Bunlardan bazıları şunlardır;
– Albino Sultan Papağanı
Albino sultan papağanları beyaz bir vücuda ve kırmızı renk gözlere sahiplerdir. Melanin pigmenti eksikliğinden kaynaklı olarak tüm vücutları beyaz renktedir. Cinsiyet belirlemesi en zor sultan papağanı türlerindendir. Cinsiyet belirleyişi için kur ötüşü ve çiftleşme dönemindeki davranışlar gözlemlenmelidir. Doğada en nadir rastlanan sultan papağanı türüdür.
– Cinnamon Sultan Papağanı
Gri sultan kuşlarına oldukça benzeyen ve renk olarak griye çalan cinnamon sultan papağanlarının gagalarındaki siyahlık çoğu zaman bulunmaz. Bunun en büyük nedeni ise albino sultan papağanlarında olduğu gibi melanın hormonunun oldukça az bulunmasıdır. Bu genin baskısı altında kalan bu kuş türünün tüyleri koyulaşmak yerine açılma yönüne doğru ilerler. Bu nedenle griden kahverengine çalan bir renk profilleri görülür.
– Lutino Sultan Papağanı
Sultan papağanlarının en beğenilen türlerinden biri olan Lutinolar’ın vücudu sarı ve beyaz renkleri arasındadır. Tüm vücudu sarı veya beyaz olabileceği gibi, yarı yarıya sarı ve beyaz renkte de görülebilirler. Yanaklarının iki tarafında da turuncu beneklere sahiplerdir. Bu türde de albino benzerliği olarak cinsiyet ayrımının yapılması oldukça zordur. Hücrelerinde bulunan sarı renk pigmenti sayesinde, sultan papağanları arasında sıklıkla karşılaşılan türlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadırlar.
– Grey Sultan Papağanı
Sultan papağanı türleri arasında en sık karşılaşılan tür, grey sultan papağanıdır. Vücutlarının hemen hemen tamamı koyu gri bir renge sahiptir ve sultan papağanlarının asıl türü olarak kabul edilmişlerdir. Ağız ve ayaklarında sıklıkla siyah benekler görülmektedir. Yanaklarının iki tarafında da pembe benekler bulunmaktadır. Cinsiyet ayrımı bu türde kolaylıkla yapıldığından, erkek grey sultan papağanı üretimi oldukça yüksektir. Erkek sultan papağanının yüz rengi olgunlaşma ile birlikte açılma göstermektedir.
– Pearl Sultan Papağanı
İnci türü sultan papağanı, bu familyada görülen yüksek mutasyonun en güzel örneklerinden biridir. Vücutlarında sultan papağanı özellikleri arasında olmayan, ikiden fazla renk görünürken, başları ve kuyruklarına doğru bu renk geçişi gerçekleşmektedir. Grey sultan papağanında olduğu gibi yanaklarının her iki tarafında pembe veya turuncu benekler gözlenir. Değişik mutasyonlar sonucu farklı renk tonlarında göğüs tüyü gözlemlenebilir. Cinsiyet ayrımı yapmak bu cinste oldukça kolaydır.
– Pied Sultan Papağanı
Pied sultan papağanı Lutino ve Grey türlerinin çiftleşmesi sonucu ortaya çıkan melez bir türdür. Pied sultanlarının tür olarak kabul edilmesinin nedeni, doğada çok fazla karşılaşılmasıdır. Yüz ve kanatlarında, vücutlarına göre daha açık renkte tüyler bulunmaktadır. Kanatlarının hemen üstünde lekeler olabilir. Cinsiyet ayrımı yapabilmek için kur dönemini beklemek gerekir. Yüzlerindeki benek rengi genellikle turuncudur.
Sultan Papağanı Kafes Seçimi
Sultan papağanlarının beslenmesi ve türleri kadar, tünek veya kafeslerinin seçimi de oldukça önem arz eder. Gereğinden fazla ince korunaklara sahip bir kafes tercihi sonucunda sultan papağanı tırnakları ile kendi etine zarar verebilir. Açılan yaraların enfeksiyon kapmasının en büyük nedenleri de kafes içerisindeki dışkılardır.
Bu özel kuşlar için kafes tercihi yaparken küçük boyutlu kafes almak da zarar verebilen bir diğer kafes türlerindendir. Sultan papağanının genleşmeyi gerçekleştiremediği boyutta bir kafes kanat gelişimini ve kan akışını etkileyeceğinden uçma özelliğini kısa süreli de olsa yitirmesine sebep olabilir.
Oldukça sık satılan yuvarlak kafesler de sultan papağanlarına uygun değildir. Sultan papağanı tırmanmayı oldukça seven kuş türlerinden biridir ve bu yüzden boya doğru uzayan ve en az 50 santimetrelik kafes seçimleri sultan papağanları için en doğru kafes tercihlerinden olacaktır. Bu kafesler, kesinlikle paslanmaz çelikten üretilen kafesler olmalıdır.
Paslanan bir tutamaç, sultan papağanı ile direkt temas halinde kuşun hastalanmasına hatta ölmesine neden olabilmektedir. Paslanmaz çelik yerine pirinç kafesler de tercih edilebilir. Kafeslerinde biriken dışkı, sultan papağanları için oldukça risk teşkil etmektedir.
Bu sebeple kafes temizliğini sık sık yapmalı ve kafes tercih ederken ızgaralı kafes seçmeniz önerilir. Izgaralar dışkı ile kuş arasında bir barikat olacağından, sultan papağanının dışkı yoluyla mikrop kaparak hasar görmesini engeller.
Sultan Papağanı Cinsiyet Ayrımı
Sultan papağanlarının hem ülkemizde hem de dünya genelinde hızla beslenmesi sonucunda, sultan papağanı cinsiyet ayrımının nasıl yapıldığı da sıkça sorulan sorulardan olmuştur. Bu gibi durumlarda öncelikle sultan papağanınızın türünü bilmelisiniz.
Bu papağanlar genel bir tabirle, tüy renklerinin soluk renkte olması durumunda dişi; koyu bir renk olması durumunda da erkek olarak nitelendirilirler. Genel olarak erkek sultan papağanlarının göz çevresi sarı renkli tüylerle kaplanmışken, dişilerde bu durum siyah veya beyaz tonları arasındadır. Erkek sultan papağanlarının konuşabilme yetisi vardır.
Dişilerin konuşma yetisi olmadığı ve genellikle tek tip ses çıkarttıklarından, erişkinliğe ulaşması sonucunda konuşup konuşmamasından cinsiyet ayrımı kolaylıkla yapılabilmektedir.
Bazı mutasyon türlerinde ise cinsiyet ayrımı yapmak oldukça zor olduğundan melodik ötüş sesi dikkatli bir şekilde dinlenmesi gerekebilir. Bazı türlerde ise cinsiyet ayrımı yapmak çiftleşme olana kadar imkansızdır.
Sultan Papağanının Diğer Özellikleri
- Sultan papağanı hareketli ve oyuncu bir kuş türüdür.
- Kafes içerisinde yer alan oyuncaklarla sürekli olarak oynar.
- İnsanlara olan ilgisi son derece yüksektir. Derdini, yaptığı hareketler ile çok iyi bir şekilde anlatabilir.
- Erkek olanlar, daha hareketlidir. Dişi sultan papağanları ise daha sessiz, sakin olmakla birlikte ısırma içgüdüsüne sahiptir.
- Erkek sultan papağanları, sürekli olarak konuşabilir ya da ıslık öttürebilir.
- Sultan papağanları, hareketli olmakla birlikte uçmayı da çok seven bir kuş türüdür. Bu yüzden kafeslerinin büyük olması ve sık sık bulunduğu ortamda salıverilmesi gerekir.
- Sultan papağanlarının sesi rahatsız etmez. Ancak bu erkek olan cinsleri için geçerlidir. Sesleri kanaryaya benzer. Dişi sultan papağanlarının ötüşü, çığlık atar gibi çıkar ve genelde de ötmekten hoşlanmazlar.
- Sultan papağanları, sessiz ve sakin ortamları pek sevmez. Kalabalık ortamlardan hoşlandığı birçok kez kanıtlanmıştır.
- Bu kuş türü, yukarıda da belirttiğimiz üzere ilgiyi çok sever. Aksi halde strese girebilir ve buna bağlı olarak çeşitli hastalıklara yakalanabilir.
- Ergenlik süreçleri, 6 ile 9 aylıktan itibaren başlar.
- Çiftleşmeden 12 ile 15 gün sonra ilk yumurtasını yapar. Ortalama yumurta çıkartma sayısı 1 ile 5 arasında değişir.
- Kuluçka süreleri, yaklaşık olarak 18 ile 20 gün arasında değişir.
- Yumurtadan çıkan yavru sultan papağanları, 30 ile 35 gün boyunca anneleri tarafından beslenmektedir.